W Kodniu u księcia Sapiehy

„Tę jedność w Kościele Chrystusowym, (…)
w szczególny sposób Ona oznacza. (…)
Tę jedność Ona wyraża. Tę jedność Ona sprawia”.
Karol Kardynał Wojtyła
Kodeń, 1977

Jak wskazują wykopaliska, okolice dzisiejszego Kodnia zamieszkałe były już
 IV w. po Chrystusie, a więc w czasach tzw. kultury łużyckiej.

Ród Sapiehów osiedlił się w Kodniu, któremu nadano prawa miejskie w 1511 roku. To Jan Syenowicz Sapieha, wywodzący się z litewsko-ruskiej szlachty, zakupił ziemie leżące na terenie dzisiejszej gminy Kodeń i tu założył swoją siedzibę. Kodeń leżał wówczas  na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków handlowych: wodnego, który z południa i dalej rzeką Bug, prowadził do Gdańska i Królewca, oraz lądowego, prowadzącego z zachodu przez Bug i dalej na wschód w kierunku Rusi.

Jan Sapieha, a potem jego syn Paweł, sprowadzili do Kodnia rzemieślników, organizowali jarmarki, a na wędrujących kupców nakładali cło.

Miasto zaczęło się szybko bogacić i stało się ważnym ośrodkiem handlowym.

Pośrodku miasta, wokół  rynku osiedlali się bogaci mieszczanie. W dorzeczu Bugu  i jego dopływu Kałamaki wybudowano obronny zamek. Tuż za murami zamkowymi powstał port i stocznia rzeczna, w której budowano niewielkie barki, tzw. galary, którymi spławiano Bugiem do Gdańska płody tej ziemi.

Sapiehowie zadbali również o potrzeby duchowe mieszkańców ziemi kodeńskiej. W latach 1520-1540 powstały dwie drewniane świątynie: katolicki kościół pw. Świętego Ducha i prawosławna cerkiew pw. św. Michała Archanioła.

Następni Sapiehowie dziedziczący Kodeń rozbudowali zamek, urządzenia obronne i samo miasto. Czwarty dziedzic Kodnia Mikołaj wybudował drewnianą świątynię pw. św. Anny, a wkrótce potem murowaną pod tym samym wezwaniem.

Wiek XVIII to był okres największej świetności Kodnia. Syn Kazimierza Sapiehy, Jan Fryderyk Łukasz Sapieha bardzo dbający o wzrost znaczenia swojego rodu, najmocniej zapisał się w historii Kodnia jako jego dobroczyńca.

Był człowiekiem wykształconym, autorem licznych prac wydanych drukiem.
Rozsławił Kodeń, jako siedzibę swojego rodu. Dzięki niemu w 1723 roku Cudowny Obraz Matki Bożej Kodeńskiej otrzymał złote papieskie korony.

 Kronika Kodnia

1511
Lokowanie miasta Kodeń na prawie magdeburskim

1520
Początek budowy kaplicy zamkowej
– dziś kościół pw. św. Ducha

1629
Początek budowy bazyliki pw. św. Anny,
w której znajduje się obraz
Matki Bożej Kodeńskiej

1723
Koronacja obrazu Matki Bożej Kodeńskiej

1732
Jan Fryderyk Sapieha funduje dom misyjny
dla Misji Jezuickiej w Kodniu

1863
Zwycięska bitwa o Kodeń
w pierwszą noc Powstania Styczniowego

1865
Kodeń traci prawa miejskie

1875
Wywiezienie z Kodnia na Jasną Górę
obrazu Matki Bożej Kodeńskiej

1927
Powrót do Kodnia obrazu Matki Bożej Kodeńskiej
Opieka nad parafią zostaje powierzona
Zgromadzeniu Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej

1963-1969
Tadeusz Niewiadomski  rzeźbi
Drogę Krzyżową na Kalwarii

2011
Uroczyste obchody
500-lecia nadania dla Kodnia praw miejskich

2018
Uroczyste obchody
500-lecia istnienia parafii rzymskokatolickiej w Kodniu

2023
Remont dawnej  Misji Jezuickiej, dziś Biblioteka Publiczna

2024
Plener rzeźbiarski
„Panteon Sapieżyński”         

 Jasień